Phạm hoàng hậu người Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, là con gái tặng Đại tư không Phạm Văn Phúc (范文福), tước Điển quận công (晪郡公). Bà là chị em cùng mẹ khác cha với Thái sư Bùi Đắc Tuyên[2], sinh vào niên hiệu Cảnh Hưng thứ 19 (1758), khoảng năm thứ 34 (1773), lúc đó Phạm thị 16 tuổi đã gả cho Nguyễn Huệ làm chính thất.

Bà là một người vợ rất được Nguyễn Huệ yêu quý, là người được cho là sinh ra người kế vị sau này của ông, Nguyễn Quang Toản cùng 3 người con trai và 2 người con gái khác[2].

Năm Quang Trung nguyên niên (1788), sau khi xưng hoàng đế, Nguyễn Huệ sắc phong Phạm phu nhân làm Hoàng chính hậu (皇正后), danh hiệu này còn gọi là Chính Cung hoàng hậu (正宮皇后), trên rất nhiều so với Thứ cung hoàng hậu Lê Ngọc Hân.

Năm Quang Trung thứ 4 (1791), ngày 24 tháng 2 (tức 28 tháng 3 dương lịch), Canh Ngọ, Phạm Chính hậu đột ngột mắc bệnh qua đời, hưởng dương 34 tuổi[3]. Khi bà bị bệnh nặng, Nguyễn Huệ đã mời một thầy thuốc người phương Tây tên là Gi-ra vào chữa. Nhưng khi Gi-ra đến nơi thì bà đã mất trước đó. Trong một bức thư viết ngày 17 tháng 7 năm 1791, Giáo sĩ Sécrard đã kể: "Chánh hậu của Tiên Vương (Quang Trung) mất vào khoảng tháng ba và ông đã khóc bà một cách sầu thảm. Ông đã cử hành tang lễ vô cùng linh đình trang trọng cho bà vào cuối tháng sáu. Dân Nam Hà đồn khắp nơi rằng ông đã băng hà vì quá đau buồn".

Thụy hiệu của bà là Nhân Cung Ðoan Tĩnh Trinh Thục Vũ Hoàng chính hậu (仁恭端靜貞淑武皇正后), sau được gia thụy là Nhân Cung Ðoan Tĩnh Trinh Thục Nhu Thuần Vũ Hoàng chính hậu (仁恭端靜貞淑柔純武皇正后), an táng ở Hương Trà, Triệu Phong, tên lăng là Xương Thụy lăng (昌瑞陵)[3].